Hechting is van levensbelang

Een mens is niet ontworpen om alleen te zijn. We hebben anderen nodig voor voedsel, contact en warmte. En om dat zeker te stellen wil een baby zich hechten.

Hechting is essentieel voor je basisveiligheid. En basisveiligheid is nodig om te overleven! Liefde voelen/ gehecht zijn is nog belangrijker dan eten en drinken. Ken je dat experiment met jonge aapjes van tientallen jaren terug? Heel heftig, maar het geeft wel aan hoe zeer hechting een hoofdrol speelt in het ontvangen van liefde en warmte. Er waren 2 mechanische moeder-apen. Beide van metaal, waarbij 1 zacht omkleed was zonder voeding en 1 van metaal, maar met voeding. Bijna alle aapjes kozen, ondanks hun honger, voor de ‘mama-aap’ met zachtheid om tegen aan te kruipen. De drang naar warmte en nabijheid wint het dus van een fysieke vraag als honger. Goede hechting geeft vertrouwen en een basis om op terug te vallen.

Een baby die weet dat hij van zijn ouders op aan kan voelt zich veilig. En kan daardoor ontspannen en dus groeien. 

Vanuit dat vertrouwen en die ontspanning geeft een baby vanzelf aan wanneer het klaar is voor kleine stapjes in het separatieproces van zijn ouders. Juist een stevig gehecht kindje maakt zich los als het daar aan toe is. In tegenstelling wat veel wordt gedacht: dat een baby die veel bij zijn ouders is juist niet went aan de ‘buitenwereld’ en altijd volwassenen nodig zal hebben.

Mijn eigen ervaring met hechting bij mijn kinderen

Mijn oudste dochter was zo’n meisje. Altijd bij mij, aan mijn been of op mijn arm. Niet omdat ik dat nodig vond, maar omdat zij dat graag wilde. Want de buitenwereld was op sommige dagen te uitdagend en te spannend. Vanaf mijn arm kon ze voorzichtig wennen aan nieuwe situaties, peilen hoe mijn reactie was en daar haar eigen ervaring aan verbinden. Van een aanhankelijke baby, een timide peuter en een kat-uit-de-boom-kijkende kleuter is ze uitgegroeid tot een ondernemende puber die onbekende mensen durft aan te spreken en nieuwe situaties met gezonde terughoudendheid tegemoet treedt. Doordat ze de ruimte kreeg om in haar tempo de wereld tegemoet te treden. Ondanks de reacties van andere mensen, want die waren er echt wel.

Misschien herken je wel iets in de volgende opmerkingen rondom hechting:

• “Als je je kind steeds op schoot houdt durft ze nooit wat.”
• “Loslaten moet je zo vroeg mogelijk mee beginnen.”
• “Een baby kan beter zo snel mogelijk wennen aan vreemde gezichten.”
• “Je moet ze gewoon dwingen, anders plakt ze altijd aan je vast.”

Wat ben ik blij dat we al die reacties naast ons neer konden leggen. En natuurlijk twijfelde ik weleens, hebben ze misschien toch gelijk? Maar nee, dwingen tot iets waar je kind nog niet aan toe is doet meer kwaad dan goed. Dat is iets anders dan stimuleren en aanmoedigen! Jij creëert de omstandigheden en je kind bepaalt of het die stap al zet. Vergeet niet dat een kind jou als voorbeeld neemt in reageren op dingen buiten zichzelf om. Jouw angst op bijvoorbeeld de toenadering van een hond geeft je kind de boodschap dat een hond iets is om bang voor te zijn.

Hechting kan ook later worden ingezet en zelfs worden hersteld als dit nodig is.

Niemand heeft vanaf zijn eerste prille begin de meest ideale situatie om te hechten. Als dat zo was hadden we allemaal perfecte volwassenen rondlopen op de planeet. En hoewel we allemaal onze stinkende best doen is dat bij lange na niet het geval. Gelukkig, want perfect zijn is onmogelijk en onmenselijk!

Soms beland je als nieuwbakken ouder ongewild in een situatie waarin je een tijdje gescheiden bent van je kind. Misschien zelfs al vlak na de geboorte. Door noodzakelijk medisch ingrijpen, bij jou of je baby. Door een emotionele staat van zijn waarin je er nog niet voor je kindje kan zijn (bijvoorbeeld een postnatale depressie) of welke andere reden dan ook. Dat gaat niet over goed of fout, maar is een gevolg van omstandigheden. Wees niet bang dat je dan een achterstand oploopt die niet in te lopen is. Hechting is altijd nog te ontwikkelen en te versterken. Het gaat over verbinding zoeken met je kindje en dat kan op elk moment beginnen.

Hechting begint al tijdens de zwangerschap; voel je je welkom, heeft je moeder vertrouwen in haar zwangerschap en jouw komst. Een baby voelt door de navelstreng alle emoties van zijn moeder en neemt deze voor waarheid aan. Hij is een verlengstuk van haar en beleeft al die emoties mee met haar. Een baby die voornamelijk positieve ervaringen heeft in de buik begint heel anders aan zijn avontuur op aarde dan een baby die sterk wisselende emoties heeft meegekregen. Maar ook daar is alles in te halen op het moment dat dit kindje geboren is. Het gaat om de intentie en de energie die je er als ouder in steekt en de manier waarop je dit doet.

Alle kinderen hebben na hun geboorte basisbehoeftes waar aan mag worden voldaan. En dat zijn vaak hele simpele handelingen met grote impact op de hechting!

Ga maar eens bij jezelf na of je onderstaande al toepast bij je eigen kinderen:

• Dichtbij moeder/vader mogen zijn
• Voeding krijgen op verzoek van de baby
• Gedragen worden
• Huid-op-huid contact
• Directe reactie van ouders op emoties
• Mogen huilen/ontladen in de armen van moeder/vader
• Oogcontact

Je baby geeft aan wanneer het voldoende is! Het enige wat je hoeft te doen is dat doorlopend en onbeperkt aan te bieden. Niet wij als volwassene, maar het kind heeft hierin de regie.

Met al deze wetenschap begrijp je dat een goede hechting niet exclusief is voorbehouden aan de biologische ouders. Met niet-biologische ouders of verzorgers kan er net zo’n sterke band worden opgebouwd, maar zal er nog bewuster aandacht en tijd voor vrijgemaakt moeten worden. Juist doordat deze kinderen in veel gevallen een afwijkende start hebben gehad. Denk bijvoorbeeld aan adoptie. Goede hechting zorgt voor een basis-zelfvertrouwen en maakt sterker bij tegenvallers of inbreuken op deze hechting. Als je basis goed is en je weet dat je kunt vertrouwen op jezelf en de mensen om je heen veert een mens sneller terug bij tegenslag en breuken in de hechting. Realiseer je dat geen enkele ouder 100% van de tijd goed gehecht is aan zijn kind, daarin zijn altijd golfbewegingen. Het gaat om het totaal van alle uren en dagen.

Dat betekent niet dat je je kind voor altijd dicht bij moet houden of niet mag laten opvangen door anderen dan de ouders.

Maar de eerste jaren zijn dat wel de aangewezen personen om de basis te leggen. Om dit door te trekken naar slaap zijn een paar dingen belangrijk. Samen slapen is goed, alleen slapen is ook goed. Maar het blijft feit dat het normaal is dat je kindje jou nodig heeft in de nacht. Zelfs bij een goede hechting. Want die aanspraak maken op jou, in de lange donkere nacht is juist onderdeel van die stevige hechting. Met de tijd wordt dit vanzelf minder.

Onderzoek laat zien dat tot zeker 3 jaar kinderen hun ouders nodig hebben in de nacht. Na/rond het 4e jaar treden er veranderingen op in het brein waardoor ouders minder nodig zijn tijdens en rondom de slaapmomenten. Er zit dus een natuurlijk verloop in! Hechting verbetert/ komt tot stand als er veel tijd samen wordt doorgebracht waarbij de behoeftes van je baby vervuld worden, zoals hierboven staat beschreven.

Fijne hechtingsbevorderende activiteiten met baby’s die je altijd kan doen:

• Samen douchen
• Samen in bad
• Samen (veilig) slapen
• Dragen
• Voeden op verzoek (zowel borst als fles)
• Laten huilen in jouw nabijheid.
• Je baby op je borst zonder dat jij als ouder iets hoeft. Zijn in het moment.

Bij hechting met oudere kinderen kun je denken aan:

• 1 op 1 aandacht op initiatief van het kind maar op uitnodiging van jou
• Samen spelen en kind volgen
• Samen douchen
• Samen in bad
• Uitgebreid knuffelen tot je kind aangeeft dat het genoeg is

Neem hechting serieus, maar weet ook dat er altijd herstel mogelijk is en dat een breuk in die eerste of een latere periode niet betekend dat er onherstelbare schade is. En als je het rijtje met tips bekijkt zul je zien dat veel dingen al vanzelf gaan. We zijn niet voor niets zo mooi geprogrammeerd door Moeder Natuur.

Liefs Clara Marije